Pierre Gorissen (http://nl.linkedin.com/in/pierregorissen) trapt vandaag tijdens een bijeenkomst horende bij de post-HBO opleiding e-Learning van Fontys om 18:00 af met een korte introductie op het gebied van elektronische boeken. Vanavond nemen we de wondere wereld van elektronische boeken eens goed onder de loep.

De diverse cursisten delen allereerst hun persoonlijke ervaringen op het gebied van devices en digitale boeken. Opvallend veel cursisten lezen op een ipad met behulp van de app ibooks. Een enkeling leest tevens op de telefoon.met enige regelmaat klinkt:"Het is lastig lezen op een klein scherm". Als alternatief neemt men gewoon een traditioneel boek ter hand. Een enkeling geniet van de betere kwaliteit van e-ink in een e-reader.
Pierre neemt ieder een 4-tal jaren mee terug naar de start van zijn promotietraject. Hij had een grote hoeveelheid digitale artikelen om door te lezen. In Amerika kocht hij daarom een van de eerste e-readers .

Die e-reader (amazon kindle, kostprijs destijds 400 €) was er een met een fors A4 formaat. De op de e-reader actieve E-ink verbruikt in tegenstelling tot andere apparaten geen extra stroom voor bv. backlight en is daardoor energiezuinig. De kracht van een e-reader is tegelijkertijd zijn tekortkoming. Je kunt namelijk met een e-reader alleen lezen, geen bestanden aanpassen. Na aanschaf van de iPad en andere tablets kwam daarom de e-reader in de kast te liggen. In de dagelijkse praktijk tref je diverse mogelijkheden om te kunnen lezen. Hieronder tref je een overzicht aan met opties en bijbehorende kenmerken.

• Een boek op papier handig formaat, een prima accuduur, eenvoudig te delen, snel bladeren, goedkoop en zwaar.
• Een smartphone is licht, altijd bij je, mobiel, multimedia, klein schermpje en slechte accuduur.
• Laptop, tablet: multifunctioneel, multimedia, groot scherm, wifi, een slechte accuduur,
• Tablet, licht: redelijk te lezen, snel opstarten, mobiel, multimedia, duur, redelijke accuduur,
• E-reader: accuduur, prettig te lezen, licht, geen multimedia, kwetsbaar, single purpose.
• Autoradio: mp3 speler en luisterboek: licht, handsfree, geen beeld, moeilijk te bladeren, lager aanbod.

Digitale documenten in het onderwijs zijn aan te treffen in de vorm van digitaal lesmateriaal, verdiepingsmateriaal, achtergrondmateriaal en materiaal gemaakt door studenten. Pierre geeft een demonstratie van de applicatie iBooks, mooi om te zien, echter uitsluitend beschikbaar voor de ipad.( http://ictoblog.nl/2012/09/26/ibooks-versus-epub ) Mocht je als onderwijsinstelling kiezen voor de inzet van ibookauthor en het resultaat de ibook kies je dus definitief voor een hardware platform (ios). Dat is wellicht geen slimme keuze voor de lange termijn. Wil je namelijk op enig moment kiezen voor het fenomeen “bring your own device” levert je dat een gat aan content en bijbehorend kapitaalverlies op. Pierre demonstreert hoe je met ibooks eenvoudig literatuurverwijzingen, bladwijzers en highlights in een boek maakt. Diverse andere formaten aan elektronisch boek passeren de revue. Ibook, epub, pdf, kindle en enige minder bekende.

De cursisten gaan op het web op zoek naar e-books en delen hun ervaringen. Door wat "ins blaue hinein" te googlen is het in de dagelijkse praktijk maar afwachten in welk formaat wat je aantreft. (papier, pdf, epub, kindle en anders). Het type formaat boek bepaalt tevens het type aan bijbehorende leesomgeving. Er is op dit moment geen eenduidige standaard die voor alle devices. Digitale boeken zijn relatief duur en kennen geen tweedehands markt. Diverse boeken bevatten een versleuteling, drm genaamd (apple, amazon en adobe) Adobe digital editions,is de tool om de adobe DRM versleuteling te kunnen lezen. (http://www.adobe.com/nl/epaper/features/drm/howdrmworks.html ) In de praktijk lopen de diverse drmbeveiligingen elkaar op hetzelfde device te frustreren. Gelukkig zijn diverse mogelijkheden bekend om die beveiliginge te omzeilen. Dit is echter volgens de wet verboden. Naast de DRM beveiliging is er een soort aan watermerkbeveiliging. (http://www.ereaders.nl/18120901_ebook_nl_verkoopt_ebook_met_watermerk ) In de epub staat een niet zichtbare code die het mogelijk maakt om de koper te traceren die het bronbestand met anderen deelt. De verschillen in ebook apps, formaten, beveiligingen en platformen zorgen voor een electronische boekenoerwoud waar velen in verdwalen.

Het Apple platform biedt op dit moment meer mogelijkheden dan andere platformen. Android en Windows volgen Apple op de voet. Bijvoorbeeld: de Apple-app Kiosk kent een Android variant genaamd zinio-magazinereader (https://play.google.com/store/apps/details?id=com.zinio.mobile.android.reader&feature=search_result#?t=W251bGwsMSwxLDEsImNvbS56aW5pby5tb2JpbGUuYW5kcm9pZC5yZWFkZXIiXQ.. ) Een Windows app is op dit moment beschikbaar zijn of zal snel volgen. Pierre laat zien dat een epub niets meer is dan een zipfile met wat html en plaatjes erin. De drm beveiliging zorgt voor een versleuteling van die html bestanden. De opmaak (stylesheet) van de html veroorzaakt de verschillen binnen de diverse digitale formaten. Met de open source applicatie calibre (http://calibre-ebook.com/ ) is het mogelijk om boeken van het ene formaat naar het andere formaat te converteren. Calibre ondersteund veel formaten. Het is mogelijk om van een worddocument, via het opslaan als webpagina, gefilterd, en aansluitend inlezen in calibre een epub te maken. Die epub is aansluitend te lezen op diverse devices. De applicatie Sigil (https://code.google.com/p/sigil/ ) maakt het mogelijk om de inhoud van een epub aan te passen en weer op te slaan. Pierre demonstreert Calibre en Sigil alsof het zijn dagelijkse werk is.

Het boek Electronische boeken in het onderwijs van Pierre is voor ieder die nog meer wil weten van elektronische boeken als verplichte kost aanbevolen. Op Pierre's ICTO blog kunje het boek via itunes en als epub downloaden. (http://ictoblog.nl/2012/04/24/workshop-elektronische-boeken-in-het-onderwijs-handleiding )

Van harte aanbevolen!